ब्रिस्टल विद्यापीठातील वरिष्ठ संशोधन सहयोगी डॉ. अलेक्झांडर फार्न्सवर्थ यांच्या नेतृत्वाखालील अलीकडील अभ्यासात चेतावणी देण्यात आली आहे की, जागतिक तापमानाच्या तीव्रतेमुळे मानवासह सस्तन प्राणीही नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत. नेचर जिओसायन्समध्ये प्रकाशित केलेले हे संशोधन, पृथ्वीच्या दूरच्या पण नाट्यमय भविष्याची अपेक्षा करते ज्यामध्ये महाद्वीप विलीन होऊन एक एकल, विशाल भूभाग तयार होईल ज्याला Pangea Ultima म्हणतात. परिणामी हवामानातील बदलांमुळे ग्रहाचा बराचसा भाग निर्जन बनू शकतो, मूलभूतपणे जीवन बदलू शकते जसे आपल्याला माहित आहे.
Pangea Ultima ची निर्मिती: एक तिहेरी हवामान धोका
हा अभ्यास जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे निसर्ग भूविज्ञान. पृथ्वीच्या टेक्टोनिक प्लेट्स सतत हलत असतात आणि शास्त्रज्ञांनी भाकीत केले आहे की ते शेवटी एकत्रित होऊन Pangea Ultima तयार होतील. या महाखंडाचे अद्वितीय कॉन्फिगरेशन “महाद्वीपीय प्रभाव” तयार करून हवामान संकट वाढवेल, जिथे जास्त जमीन थंडगार सागरी प्रभावापासून दूर असेल. टेक्टॉनिक ज्वालामुखीय क्रियाकलापांमुळे वाढलेली सौर चमक आणि उच्च कार्बन डायऑक्साइड पातळी यांच्या संयोगाने, भूभागाला 40 आणि 50°C (104-122°F) दरम्यान व्यापक तापमानाचा अनुभव येऊ शकतो, काही प्रदेशांमध्ये त्याहूनही जास्त कमालीचा. डॉ. फार्न्सवर्थ यांनी ठळकपणे सांगितले की या परिस्थितीत, मानव आणि इतर सस्तन प्राणी शरीरातील उष्णता नियंत्रित करण्यासाठी संघर्ष करू शकतात आणि शेवटी त्यांचे अस्तित्व धोक्यात आणू शकतात.
सस्तन प्राण्यांची उष्णता सहनशीलता मर्यादा
ऐतिहासिकदृष्ट्यासस्तन प्राणी विविध पर्यावरणीय आव्हानांमध्ये टिकून राहण्यासाठी उत्क्रांत झाले आहेत, परंतु अति उष्णतेचा सामना करण्याच्या त्यांच्या क्षमतेला मर्यादा आहेत. मानवी सहनशक्तीपेक्षा जास्त तापमानाचा दीर्घकाळ संपर्क घातक ठरू शकतो. संशोधकांचा असा अंदाज आहे की फक्त 8-16% Pangea Ultima सस्तन प्राण्यांसाठी राहण्यायोग्य राहतील, ज्यामुळे अन्न आणि पाणी सुरक्षित करण्यात गंभीर अडचणी निर्माण होतात.
स्मरणपत्र म्हणून वर्तमान हवामान संकट
ही परिस्थिती लाखो वर्षे दूर असली तरी, सह-लेखक डॉ युनिस लो, ब्रिस्टल विद्यापीठातील हवामान बदल आणि आरोग्य या विषयातील संशोधन फेलो, यावर भर देतात की तत्काळ हवामान कृती गंभीर आहे. ती नोंद करते की सध्याचे हरितगृह वायू उत्सर्जन आधीच गंभीर उष्णतेच्या लाटा निर्माण करत आहेत, जे निव्वळ-शून्य उत्सर्जन साध्य करण्याची गरज अधोरेखित करते.
पृथ्वीच्या भविष्याच्या पलीकडे असलेले परिणाम
हे निष्कर्ष शास्त्रज्ञांना एक्सोप्लॅनेटच्या राहण्याच्या क्षमतेचे मूल्यांकन करण्यात मदत करू शकतात. डॉ. फर्न्सवर्थ यांच्या मते, महाद्वीपांचे कॉन्फिगरेशन हवामानावर मोठ्या प्रमाणावर प्रभाव टाकू शकते, हे सूचित करते की सौर मंडळाच्या राहण्यायोग्य झोनमधील ग्रह देखील मानवी जीवनासाठी योग्य नसतील.
